ระบบเศรษฐกิจเป็นระบบที่เริ่มต้นจากการแลกเปลี่ยน ก่อนจะกลายมาเป็นระบบที่ซับซ้อนด้วยสื่อกลางการแลกเปลี่ยนที่เรียกว่าเงิน แล้วค่อย ๆ ขยายมาเป็นรูปแบบการเงินการธนาคารที่ทำให้การจัดการเศรษฐกิจมีหลายมิติที่เกี่ยวข้องกับมิติอื่น ๆ ในสังคม ระบบเศรษฐกิจเวียดนามก็เป็นอีกประเทศหนึ่งที่มีความน่าสนใจ ทั้งในแง่ของประวัติศาสตร์เศรษฐกิจ และแนวโน้มการลงทุนที่น่าจับตามอง
ปูพื้นฐานของเศรษฐกิจเวียดนาม ตั้งแต่แรกเริ่มที่ควรรู้
ก่อนที่จะเข้าใจสภาพเศรษฐกิจเวียดนาม เราควรรู้จักปัจจัยด้านภูมิศาสตร์และสภาพแวดล้อมที่ส่งผลต่อทรัพยากรการผลิตในประเทศนี้กันก่อน สภาพภูมิประเทศและภูมิอากาศทำให้เวียดนามเป็นแหล่งปลูกกาแฟและข้าวที่สำคัญแห่งหนึ่งของโลกตั้งแต่สมัยยุคล่าอาณานิคม เศรษฐกิจด้านการเกษตรจึงมีผลผลิตส่งออกที่สำคัญคือ กาแฟ และข้าว นอกจากนี้ยังมียางพารา ชา และพริกไทยด้วย
ศูนย์กลางเศรษฐกิจที่สำคัญของเวียดนามคือ เมืองโฮจิมินห์ เป็นแหล่งรวมนิคมอุตสาหกรรมที่สำคัญเกี่ยวกับพลังงาน และการขนส่งสินค้า นอกจากนี้ยังเป็นเมืองที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวด้วย เมืองโฮจิมินห์เป็นเมืองที่รายได้ต่อหัวประชากรสูงที่สุดในบรรดาเมืองต่าง ๆ ของประเทศ เพราะมีอุตสาหกรรมหลากหลาย แต่ละอุตสาหกรรมมีศักยภาพในการเติบโตสูง โดยเฉพาะภาคการบริการ นอกจากนี้ โดยภาพรวมแล้วประชากรส่วนใหญ่ของเวียดนามอยู่ในวัยแรงงาน ที่ยังคงมีอัตราค่าจ้างค่อนข้างถูก ปัจจุบันจึงกลายเป็นประเทศที่นักลงทุนสนใจในฐานะฐานการผลิตที่สำคัญ
ทั้งนี้เศรษฐกิจเวียดนามยังมีความท้าทายที่สำคัญจากปัจจัยทางการเมือง เพราะเวียดนามยังประสบปัญหาการทุจริตคอร์รัปชัน เมื่อช่วงต้นปี 2023 ข่าวการลาออกของประธานาธิบดีเวียดนามเพื่อรับผิดชอบต่อการทุจริต ทำให้นักลงทุนคาดการณ์แนวโน้มของเศรษฐกิจไปได้หลายรูปแบบ บ้างก็ว่าจะเติบโตมากขึ้น เพราะการควบคุมปราบปรามทุจริตจะเข้มงวดมากขึ้น บ้างก็ว่าเศรษฐกิจอาจชะลอตัว เพราะนักลงทุนมีความเชื่อมั่นน้อยลง ซึ่งเป็นสิ่งที่ต้องคอยติดตามกันต่อไป
สำรวจสินค้าส่งออกที่สำคัญต่อเศรษฐกิจเวียดนาม มีอะไรน่าลงทุนบ้าง
ในปัจจุบันเศรษฐกิจเวียดนามไม่ได้พึ่งพาการส่งออกกาแฟเป็นหลักอีกต่อไป เนื่องจากได้รับความสนใจจากบริษัทเทคโนโลยีขนาดใหญ่หลายประเทศ ทั้งบริษัท Apple จากสหรัฐอเมริกา และบริษัท Samsung จากเกาหลีใต้ ทำให้รูปแบบอุตสาหกรรมและสินค้าที่สร้างรายได้ให้กับประเทศเทสัดส่วนไปอยู่กับภาคอิเล็กทรอนิกส์ และการผลิตชิ้นส่วนของเทคโนโลยีต่าง ๆ อย่างมาก ยกตัวอย่างได้ 3 กลุ่มใหญ่ ๆ ดังนี้
- กลุ่มสินค้าอิเล็กทรอนิกส์
เวียดนามเป็นประเทศที่ส่งออกสินค้าอิเล็กทรอนิกส์จำนวนมาก โดยฐานการส่งออกรายใหญ่อยู่ที่สหรัฐอเมริกา สินค้าที่ส่งออกคือสินค้าจำพวกคอมพิวเตอร์และส่วนประกอบสำคัญต่าง ๆ เกี่ยวกับงานอิเล็กทรอนิกส์ แม้แต่ไทยเองก็ยังต้องนำเข้ากลุ่มสินค้าอิเล็กทรอนิกส์จากเวียดนามเช่นกัน การลงทุนในตลาดสินค้าเทคโนโลยีของเวียดนามจึงเป็นตลาดที่น่าสนใจ แต่ต้องคำนึงถือสภาวะเงินเฟ้อให้ดี เนื่องจากนโยบายปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ยเพื่อควบคุมอัตราเงินเฟ้อ เป็นปัจจัยที่ส่งผลต่ออุตสาหกรรมเทคโนโลยีมากทีเดียว
- กลุ่มสินค้าประเภทเครื่องจักร และอุปกรณ์ประกอบเครื่องจักร
การส่งออกสินค้าที่เป็นส่วนประกอบของเครื่องจักรต่าง ๆ ก็สำคัญ ไม่ว่าจะเป็นส่วนประกอบของยานยนต์ ชิ้นส่วนของเครื่องจักรกล โลหะประเภทเหล็กกล้า แล้วยังพ่วงไปถึงการส่งออกน้ำมันดิบที่เป็นเชื้อเพลิงสำคัญอีกด้วย โดยตลาดส่งออกที่สำคัญของเศรษฐกิจเวียดนามภายใต้อุตสาหกรรมเครื่องจักรนี้คือ สหรัฐอเมริกา ยุโรป ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ แม้กลุ่มสินค้าประเภทนี้มีความผันผวนสูง แต่ก็มีมูลค่าสูง เหมาะกับการลงทุนเพื่อสร้างผลตอบแทนที่สูงเช่นกัน
- กลุ่มสินค้าประเภทสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่ม
กลุ่มสินค้าประเภทสิ่งทอมีหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นเส้นใยสังเคราะห์ เส้นด้าย ไปจนถึงเสื้อผ้าแบบสำเร็จรูป สิ่งเหล่านี้เป็นวัตถุดิบสำคัญในการผลิตเสื้อผ้าและเครื่องนุ่งห่ม เศรษฐกิจเวียดนามมีการแข่งขันกันด้านธุรกิจแฟชั่นอยู่บ้าง แต่ไม่ได้มีความโดดเด่นเท่าอุตสาหกรรมอื่น เมื่อเทียบกับประเทศที่มีการแข่งขันด้านธุรกิจแฟชั่นสูง และคู่แข่งที่สำคัญด้านธุรกิจเสื้อผ้าสำเร็จรูปก็คือจีนนั่นเอง อย่างไรก็ตาม เวียดนามยังคงเป็นฐานการผลิตวัตถุดิบที่สำคัญสำหรับธุรกิจเสื้อผ้าสำเร็จรูปต่าง ๆ และยังมีกำลังซื้อภายในประเทศที่ค่อนข้างสูง จึงเป็นประเภทอุตสาหกรรมที่น่าลงทุนเช่นกัน
เมื่อเข้าใจระบบเศรษฐกิจเวียดนาม จะทำให้เราเข้าใจปัจจัยด้านทรัพยากรการผลิตในประเทศ และการติดตามข่าวสารเกี่ยวกับเศรษฐกิจของเวียดนามอย่างสม่ำเสมอ ก็จะช่วยให้เรามีข้อมูลในการตัดสินใจลงทุนที่ดี สามารถคาดคะเนประเภทอุตสาหกรรมหรือธุรกิจที่น่าลงทุนได้ การลงทุนจึงไม่ใช่แค่เรื่องของการติดตามข่าวสารเศรษฐกิจ แต่ยังเป็นการทำความเข้าใจพื้นฐาน และที่มาที่ไปของเศรษฐกิจในประเทศที่สนใจลงทุนด้วย